Du học Nhật Bản: Vừa học vừa làm (phần 2)

Như ở bài trước, chúng tôi cũng có viết 1 bài về DU HỌC NHẬT BẢN VỪA HỌC VỪA LÀM Phần 1 nay xin giới thiệu lại với các bạn chi tiết hơn. Du học Nhật Bản được rất nhiều bạn trẻ quan tâm, nhưng cũng có những lo ngại. Một trong số đó là chi phí du học khá cao. Tuy nhiên, thực tế chưa hẳn là đúng như các bạn nghĩ. Chi phí cao cho việc du học Nhật có lẽ chỉ đúng cho năm đầu tiên du học. Những năm sau, với chính sách của chính phủ Nhật cho phép du học sinh có thể vừa học vừa làm cộng với khả năng thành thạo tiếng Nhật, bạn hoàn toàn có thể vừa học vừa làm.

1. Sinh viên và việc làm thêm

Tại Nhật Bản, không ít sinh viên nước ngoài làm thêm để trang trải chi phí du học hoặc có thêm thu nhập. Theo điều tra của AIEJ, chừng 70% số sinh viên du học tại Nhật Bản có việc làm thêm. Những công việc phổ biến mà sinh viên Việt Nam thường làm là (1) các công việc lao động đơn giản như phục vụ tại các nhà hàng; (2) các công việc đòi hỏi vốn tiếng Việt như phiên dịch, thông dịch và dạy tiếng Việt; (3) các công việc liên quan đến chuyên môn như lập trình. Cũng có một số ít sinh viên làm việc cho các công ty có quan hệ với Việt Nam. Phần lớn những công việc nói trên đều yêu cầu phải sử dụng được tiếng Nhật ở một mức độ nhất định.

Lương thường được trả theo giờ ở mức từ 800 yên đến 3000 yên, tuỳ theo nội dung công việc, tiền chi phí đi lại được trả riêng. Với những lao động đơn giản như phục vụ tại nhà hàng, mức lương khó có thể đạt đến 1000 yên/giờ nhưng bù lại, bạn sẽ ăn ngay tại nơi làm. Như vậy nếu bạn có một công việc với mức thu nhập 800 yên/giờ và làm việc 28 giờ/tuần, thu nhập của bạn sẽ vào khoảng 96.000 yên/tháng. Mức thu nhập này tạm đủ cho chi phí sinh hoạt, nhưng chưa thể trang trải cả học phí. Trong thời gian đầu, khi chưa nhận được học bổng hay một sự giúp đỡ vật chất nào, để có thể bù đắp toàn bộ chi phí du học, bạn sẽ phải chấp nhận làm việc cật lực do khó có được công việc dễ dàng và thu nhập cao. Sau khi đã có được vốn tiếng Nhật và quen hơn với cách làm việc, bạn có thể tìm đến những nơi có điều kiện làm việc tốt hơn và thu nhập cao hơn.

Nhìn chung, việc làm thêm tại các đô thị lớn là tương đối sẵn, và sinh viên đi làm thêm cũng là việc rất phổ biến tại Nhật Bản. Tại các địa phương, mức lương có thể thấp hơn và công việc cũng khó tìm hơn. Bạn có thể sẽ phải làm đồng thời 2 công việc mới có thể có đủ thu nhập. Tuy nhiên, cũng cần chú ý là cường độ công việc quá căng thẳng sẽ ảnh hưởng trực tiếp lên hết quả học tập của bạn và nhiều khi, gây những thiệt hại kinh tế lớn hơn cả số tiền bạn kiếm thêm được. Nên điều tiết thích hợp thời gian để đạt được mục đích cuối cùng là học tập.

Nếu bạn đã nhận được học bổng MEXT thì trên nguyên tắc, bạn không được đi làm thêm. Số tiền học bổng đã được tính toán để đảm bảo du học sinh có thể sống khá thoải mái ở bất kì trường học nào trong nước Nhật. Nếu giáo sư hướng dẫn của bạn biết là bạn đi làm thêm không có giấy xin phép thì kết quả sẽ thật tai hại, bạn sẽ bị nghĩ là sang Nhật chỉ với mục đích kiếm tiền mà không muốn học tập. Ngoài ra bạn cũng sẽ bị Cục Quản lý nhập cảnh gây phiền phức và phải giải trình. Có thể bạn sẽ bị phạt và báo về nhà trường, tuỳ theo mức độ vi phạm của bạn.

Nên tuân thủ các qui định vì làm như vậy, khi xảy ra trục trặc, tranh chấp, hoặc rủi ro trong công việc, bạn có thể tự tin công khai đòi quyền lợi chính đáng của mình.

2. Cách tìm việc

Có nhiều cách tìm việc khác nhau trong đó phổ biến nhất là qua giới thiệu của các sinh viên khoá trên. Không ít sinh viên Việt Nam đã từng sống tại Nhật Bản nhiều năm và có nhiều mối quan hệ quen biết, qua đó có được nguồn công việc để giới thiệu cho những người khác. Uy tín của người giới thiệu sẽ giúp bạn dễ dàng được chấp nhận hơn.

Tìm việc thông qua sự giới thiệu của trường cũng là một cách phổ biến, tuy nhiên việc làm lâu dài dành cho sinh viên nước ngoài không nhiều. Một cách khác là theo dõi thông tin qua trung tâm giới thiệu việc làm thêm cho sinh viên nước ngoài (Center for Domestic and Foreign Students). Bạn có thể đăng ký và sau đó tìm thông tin qua trang web: www.naigai.or.jp. Văn phòng việc làm (Hello Work) tại địa phương mặc dù hướng đến đối tượng là người Nhật, nhưng cũng giới thiệu việc làm cho người nước ngoài. Cách khó khăn nhất là trực tiếp tìm việc qua tạp chí hoặc hỏi thẳng những cơ  sở có treo biển cần người làm thêm. Nếu bạn chưa đủ tự tin về tiếng Nhật của mình, nên nhờ một người tương đối

thông thạo liên hệ và đi cùng.

Những điểm cần lưu ý

1. Yêu cầu ghi rõ điều kiện làm việc

Thông thường, sẽ không có hợp đồng lao động trong trường hợp bạn làm thêm. Khi đó, nên yêu cầu phía thuê người ghi rõ điều kiện làm việc như giờ giấc, tiền lương, cách chi trả và các khoản đãi ngộ khác.

2. Ghi lại giờ và ngày làm việc, cùng với tiền lương nhận được

Để tránh mọi xích mích có thể xảy ra, bạn nên ghi lại những thông tin này và kiểm chứng lại xem mọi tính toán có chính xác không.

3. Không muộn giờ hoặc vắng mặt không lý do

Người Nhật rất nghiêm túc trong công việc, đặc biệt trong việc giữ đúng giờ và lịch làm việc. Bạn nên cố gắng quan sát và học hỏi cách làm từ những người xung quanh, và tạo cho mình thói quen thong báo trước để không ảnh hưởng đến công việc chung.

3. Quy định và hạn chế

Để có thể đi làm thêm, bạn cần xin phép Cục Quản lý nhập cảnh tại địa phương mình. Để nhận được giấy phép tham gia các hoạt động ngoài mục đích đã được cấp là du học, bạn cần mang theo hộ chiếu, thẻ đăng ký người nước ngoài và giấy chứng nhận của trường. Mẫu đơn xin có tại tất cả các Văn phòng của Cục Quản lý nhập cảnh. Sinh viên nước ngoài không được phép làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí có thể gây ảnh hưởng đến đạo đức xã hội như phục vụ tại bàn của các quán bar, vũ trường, hay phục vụ trong các tiệm chơi bài hay pachinko.

Qui định về thời gian làm thêm

1. Sinh viên chính qui tại các trường đại học (bậc đại học và sau đại học), cao đẳng, trung cấp: Tối đa 28 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày)

2. Nghiên cứu sinh hoặc sinh viên dự thính: Tối đa 14 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày)

3. Sinh viên dự bị đại học: Tối đa 4 giờ/ngày

4. Thuế

Bạn có thể sẽ bị trừ thuế từ phần thu nhập du học nhật bản vừa học vừa làm của mình (Đây cũng là một trong các điều kiện cần xác minh). Phía thuê người sẽ trích lại phần thuế thu nhập và đóng thay cho bạn và bạn sẽ nhận được giấy báo khoản thuế đã đóng từng năm. Bạn có thể nhận được nhiều giấy báo như vậy nếu làm nhiều công việc trong một năm nhưng mức thuế thu nhập cuối cùng sẽ được tính trên tổng thu nhập của bạn trong năm đó, thường thấp hơn tổng số tiền bạn đã đóng. Cuối năm tài chính, bạn có trách nhiệm điền vào mẫu thuế để điều chỉnh. Mẫu này thường do văn phòng thuế tại địa phương gửi đến bạn. Số tiền thuế vượt trội sẽ được hoàn trả lại cho bạn. Nếu bạn có thu nhập tương đối cao, nên tìm hiểu cách tính thuế và cách điền mẫu.

Theo Hoa Sen